Περιγραφή
Τίτλος: Έθνος και θεσμοί στα χρόνια της Τουρκοκρατίας
Συγγραφέας: Απόστολος Διαμαντής
Σελ. 288
Οκτώβριος 2013
Στο βιβλίο αυτό εκτίθεται συνοπτικά η πορεία του ελληνικού έθνους στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, ενώ ταυτόχρονα διερευνάται μια μεθοδολογική εκτροπή στον χώρο της τρέχουσας ιστοριογραφίας, η οποία έχει σοβαρές επιπτώσεις στην έρευνα, καθώς έχει μεταφέρει το ερευνητικό πεδίο από τη μελέτη των υπαρκτών παραδόσεων, από τη μελέτη των κοινωνικών σχέσεων, στην πολιτική ιδεολογία.
Η εκτροπή αυτή έχει ως αποτέλεσμα να αντιμετωπίζονται ιστορικές πραγματικότητες, όπως το έθνος, ως ιδέες, ως προϊόντα νοητικά του κράτους, του νομικού κανόνα δηλαδή. Πρόκειται για μια σαφή κανονιστική εκτροπή της ελληνικής ιστοριογραφίας.
Αυτήν ακριβώς την πολιτικολογούσα κανονιστική ιστοριογραφία θα προσπαθήσουμε στο μικρό αυτό δοκίμιο να αντιμετωπίσουμε, πάνω στο αγαπημένο της έδαφος: την εθνική διάσταση. Και, κυρίως, πάνω στο πιο εκλεκτό της τέκνο, το ελληνικό έθνος, το οποίο κατά ένα περίεργο τρόπο κατέστη τα τελευταία χρόνια ο προσφιλής στόχος κάθε νέου ιστορικού, που ήθελε να δώσει τα διαπιστευτήριά του στο νέο ιστοριογραφικό καθεστώς.
Περιεχόμενα:
Εισαγωγή
ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΘΝΟΣ ΣΤΗ ΜΑΚΡΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑ
– Η ελληνική αρχαιότητα και ο ελληνοχριστιανικός πολιτισμός
Η διάκριση μεταξύ ιστορικών και μη ιστορικών εθνών
Η σύζευξη ελληνισμού και χριστιανισμού
– Η ιστορική συνέχεια του ελληνικού έθνους
Από την αρχαία στη βυζαντινή περίοδο
Η ορθόδοξη εκκλησία ως εθνική κοινότητα
Η ελληνική ιδιομορφία: σύγκλιση εθνικής και εκκλησιαστικής συνείδησης
Έθνος και λόγιοι στον 18ο αιώνα
Η φυλετική κριτική του Φαλμεράγιερ
ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ ΕΠΙ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ
– Η εθναρχούσα εκκλησία
Τα εκκλησιαστικά προνόμια
Οι εκκλησιαστικές ποινές: αφορισμοί και συγχωρητικά γράμματα
Ο συνεκτικός ρόλος του Πατριαρχείου
– Η εκπαίδευση
Μεθοδολογικές παρατηρήσεις
Το ζήτημα του κρυφού σχολειού
– Οι κοινότητες
Η παράδοση του ελληνικού κοινοτισμού
Η λειτουργία των ελληνικών κοινοτήτων
Η φύση των ελληνικών συσσωματώσεων
ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ
– Τα εθνικά κράτη στη μεσαιωνική Δύση
– Το ιστορικό πρωτείο του έθνους
Το πολιτικό έθνος στην περίοδο του Διαφωτισμού
Η στροφή του ιστορικισμού: το έθνος ως κοινότητα πολιτισμού
– Η κανονιστική εκτροπή στην ελληνική ιστοριογραφία
Ο σταλινισμός και το πρωτείο του κράτους
Η ψυχροπολεμική αμφισβήτηση του εθνικού κράτους
Το έθνος μεταξύ επιστήμης και μύθου
Επίλογος
Πηγές – Βιβλιογραφία
Κριτικές – βιβλιοπαρουσιάσεις – βίντεο εκδηλώσεων
Ξενοφών Μπρουντζάκης, Έθνος και θεσμοί στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, “Το Ποντίκι”, 3.4.2014
Ελληνικά