Περιγραφή
Τίτλος: ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ, ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΚΑΡΑΒΙΔΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ
Συγγραφέας: Μελέτης Μελετόπουλος
Σελ. 488
Απρίλιος 2013
Η μελέτη αυτή (που εγκρίθηκε με άριστα ως διδακτορική διατριβή από την Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών) έχει ως αντικείμενο ένα πρωτότυπο, ρηξικέλευθο νεοελληνικό ιδεολογικό κίνημα, τον Κοινοτισμό. Οι κοινοτικές ιδέες, που βρίσκονται σήμερα στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας στις ΗΠΑ, χάρις στο έργο του Ά. Ετζιόνι, στην Ελλάδα είχαν ήδη εμφανισθεί από τις αρχές του περασμένου αιώνα. Το νεοελληνικό κοινοτικό ρεύμα ιδεών εκφράζεται κυρίως από τέσσερις στοχαστές: τον Ίωνα Δραγούμη, που πρώτος προέβαλε τις κοινότητες ως κύτταρα της κοινωνικής και πολιτικής ζωής του έθνους, τον Κωνσταντίνο Καραβίδα, που παρουσίασε ολοκληρωμένη κοινοτική κοσμοθεωρία, τον Ντίνο Μαλούχο, που εξέδωσε στον Μεσοπόλεμο το ριζοσπαστικό περιοδικό “Κοινότης” και τον Δημοσθένη Δανιηλίδη, που δικαίωσε ιστορικά τις κοινότητες με το κοινωνιολογικό του έργο. Οι στοχαστές αυτοί δεν συγκροτούν σχολή με την στενή έννοια του όρου, λόγω της ισχυρής ιδιοτυπίας τους. Άλλα οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους ήταν ισχυρές, σε προσωπικό και σε ιδεολογικό επίπεδο, όπως και οι εκλεκτικές συγγένειες. Ό συγγραφέας μελετά και αναλύει επομένως την εσωτερική δομή αυτού του ρεύματος ιδεών, την θέση του στον κόσμο της νεοελληνικής διανόησης, τις πολιτικές εκφράσεις και συμμαχίες του, τις ποικίλες βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιδράσεις του.
Επίσης εξετάζονται οι διαστρεβλώσεις που υπέστησαν οι ιδέες αυτές, λόγω ιδεολογικών ή και προσωπικών κινήτρων. Εκτός από την συστηματική αποδελτίωση και ταξινόμηση του έργου των Ελλήνων κοινοτιστών και την αξιοποίηση άγνωστου μέχρι σήμερα πρωτογενούς υλικού, ο αναγνώστης θα βρει στην μελέτη αυτή μία πλήρη, πρωτότυπη βιογραφία του Κ. Καραβίδα, που αποδεικνύει την συνέπεια μεταξύ των ιδεών του και του βίου του· την άγνωστη προσωπικότητα του Ντίνου Μαλούχου, που ξεκίνησε ως μαρξιστής φοιτητής γεωπονικής στην Ιταλία, προσηλυτίσθηκε στον κοινοτισμό από τον Καραβίδα, μεταφέροντας όμως στην κοινοτική σκέψη σημαντικά στοιχεία του μαρξισμού, για να πεθάνει νεώτατος στα τριανταένα του χρόνια· την βιωματική σχέση του Δ. Δανιηλίδη με τον κοινοτισμό, αφού αφετηρία της πολυκύμαντης ζωής του ήταν οι ελληνικές κοινότητες της Καππαδοκίας· την προσπάθεια του Δραγούμη να εφαρμόσει τις κοινοτικές του αντιλήψεις στην Μακεδονία του Μακεδονικού Αγώνα και στην Κωνσταντινούπολη της νεοτουρκικής επανάστασης· την διαμόρφωση από τους κοινοτιστές πρωτότυπων μεθοδολογικών και εννοιολογικών εργαλείων για την ορθή προσέγγιση της νεοελληνικής πραγματικότητας· μία εξαιρετικά πρωτότυπη και ριζοσπαστική κριτική της νεοελληνικής πολιτικής και πνευματικής ζωής· τέλος, μία ενδιαφέρουσα σύγκριση του νεοελληνικού κοινοτισμού με αντίστοιχα ευρωπαϊκά και αμερικανικά ρεύματα ιδεών, όπου επισημαίνεται η ιδιαιτερότητα του νεοελληνικού μοντέλου, που οφείλεται στην επίδραση του ιδεώδους του αρχαιοελληνικού άστεως καθώς και στην απουσία βιομηχανικού μετασχηματισμού δυτικού τύπου από την ελληνική κοινωνική εξέλιξη. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).
Περιεχόμενα
Επιστημολογική καί μεθοδολογική σημείωση
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
Η κριτική της βιομηχανικής κοινωνίας καί ο κοινοτισμός
Η έννοια της κοινότητας
Η κοινότητα στην ελληνική κοινωνική ιστορία
Οριοθέτηση του πεδίου
Η ΠΡΩΤΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΙΔΕΩΝ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΙΩΝΟΣ ΔΡΑΓΟΥΜΗ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΚΛΗ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ
Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΙΔΕΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΚΑΡΑΒΙΔΑ
Αντιστοιχία βίου καί έργου στο πρόσωπο του Κωνσταντίνου Καραβίδα
Μεθοδολογικοί προβληματισμοί καί επιστημολογικές προϋποθέσεις
Η ιστορική αντίληψη του Κ. Καραβίδα
Κριτική της νεοελληνικής πολιτικής ζωής
Κριτική της νεοελληνικής διανόησης
Η ελληνική εξωτερική πολιτική υπό το πρίσμα των κοινοτικών Ιδεών
Τα μακεδονικά προβλήματα – το προσφυγικό
Το ελληνικό πρόβλημα
Το κοινοτικό σύστημα
Συγκριτικές προσεγγίσεις:
Ο καπιταλισμός
Ο μαρξισμός
Ο σοσιαλισμός
Το συνεταιριστικό κίνημα
Άλλα συστήματα
Χριστιανισμός καί κοινοτισμός
Ο μικροαστισμός
Το σχέδιο της κοινοτικής πολιτείας
Ο Κ. Καραβίδας ως κοινωνικός ανθρωπολόγος: τα “Αγροτικά”
Το τσελιγγάτο
Το τσιφλίκι
Η πάτρια (ζάντρουγκα)
Το βαλκανικό κεφαλοχώρι
Το χωρικό σύστημα (η στενή ατομικιστική χωρική οικογένεια των ελεύθερων μικροϊδιοκτητών καλλιεργητών)
Η μιξομικροαστοχωρική οικογένεια
Κριτική αποτίμηση καί σημασία του έργου του Κ. Καραβίδα
ΟΙ ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ
Ο Ντίνος Μαλούχος καί η μεσοπολεμική επιθεώρηση “Κοινότης”
Βίος καί πνευματική ανέλιξη τον Ντ. Μαλούχον
Κριτική της νεοελληνικής πραγματικότητας
Τα προβλήματα στην Μακεδονία
Η κοινοτική πρόταση
Ιστορική αποτίμηση καί ερμηνεία των κοινοτήτων στο έργο του Δημοσθένη Δανιηλήδη
Η προσωπικότητα καί ή μέθοδος τον Δημοσθένη Δανιηλίδη
Η πολιτική φιλοσοφία τον Δανιηλίδη
Οι νεοελληνικές κοινότητες
ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ
Ο κοινοτισμός στον αστερισμό των νεοελληνικών πολιτικών ιδεών
Οι κοινοτικές ιδέες στην Ελλάδα καί στον κόσμο
Πηγές – Βιβλιογραφία
Παραπομπές
Ελληνικά